Het licht

Het verhaal begint als een jonge boer uit Kadis naar de stad gaat om daar de vrouw uit zijn dromen te zoeken. Omdat zij niet blijkt te bestaan, neemt hij een drachtig konijn mee terug. De boer sterft nog diezelfde dag; het konijn is besmet met de pest. Slechts zes dorpsbewoners overleven de epidemie die vervolgens in het dorp uitbreekt. En dan begint de ellende pas goed in Kadis. Want hoe moeten de bezittingen van de talloze doden verdeeld worden? Elke overlevende heeft goede gronden de nalatenschap van deze of gene op te eisen, en als hij die gronden niet heeft, verzint hij ze wel. Zo ontstaat er in Kadis een nieuwe ordening die geheel gebaseerd is op leugens en bedrog. De chaos gaat de natuurlijke orde lijken en alle wetten en vanzelfsprekendheden verkeren in volstrekte willekeur. De waarheid bestaat eenvoudigweg niet meer, en alles is mogelijk geworden. Vandaar dat er ook steeds wonderlijker gebeurtenissen gaan plaatsvinden in het dorp...

Torgny Lindgren (1938),is de bekendste Zweedse prozaschrijver van het moment. Zijn werk is over de hele wereld vertaald; in 1983 ontving hij de National Book Award in Engeland, in 1986 de Prix Fémina in Frankrijk en in 1995 de belangrijkste literaire prijs in Zweden na de Nobelprijs: de August Prijs. De Bezige Bij publiceerde van hem Bathseba (roman, 1991), De schoonheid van Merab (verhalen, 1992) en De weg van de slang (roman, 1993).

“Het Licht,” voorlaatste boek dat ik in 2014 las, ik kon er echter nog niet toekomen om er de juiste woorden over te vinden. Meestal is dit een goed teken, bij dit briljant boek was het ook niet anders. De roman speelt zich af in Zweden is tijdloos geschreven maar kan niet anders dan zich ergens te situeren in de Middeleeuwen. Alles start met een jonge boer die het dorp Kadis verlaat om de vrouw van zijn dromen te vinden. Gezien zijn sterk omlijnde voorstelling lukt dit niet en keert hij terug met een konijn. Hij sterft nog diezelfde dag en het konijn is drachtig, met als gevolg dat op een paar dagen het dorp op zes overlevenden na waarschijnlijk volledig uitsterft aan de pest. Dit leidt tot veel overschotten, leegstand, achtergelaten goederen en veel, héél veel konijnen. Het lijkt grappig maar het kwaad is geschied en er ontwikkelt zich een bizar leven rond erfenissen, nakomelingen en de vanzelfsprekenheid om zich vreemde zaken toe te eigenen. Er ontstaat een wonderlijke vorm van samenleven gebaseerd op vertrouwen, leugens, bedrog, chaos maar ook vertrouwen in elkaar, er is niemand anders. Als lezer kom je ook terecht in een epische, bijna mythische vertelling waarbij je enerzijds vertederd doorheen een zeker vorm van naïviteit laveert om dan plots geconfronteerd te worden met verschrikkelijke gruwel.

Jan Stevens