Meridiaan van Bloed

Aan de ene kant heb je de historische feiten. Het veroveren van het Amerikaanse westen in de negentiende eeuw ging gepaard met genocide en gruwelijke wreedheid, exploitatie en onrechtvaardigheid. Aan de andere kant is er de mythe: blokhutten en klapdeuren in de saloons, huifkarren en ongeschoren vogelvrijen; de held met zijn witte hoed die het avontuur tegemoet rijdt. Cormac McCarthy laat geen spaan heel van het geromantiseerde beeld dat wij koesteren van het ‘Wilde Westen’. Meridiaan van bloed is een fenomenale, gruwelijke roman, die door de bloeddorst, wraakzucht en epische slagvelden doet denken aan het Oude Testament en het werk van Homerus.

Ik ben opgegroeid met Karl May en zijn helden Winnetou en Old Shatterhand om Sam Hawkins niet te vergeten... Het waren mijn helden en 'De schat van het Zilvermeer' was top! Maar zoals het zo dikwijls is helden verdwijnen en de heroïek gaat ten onder eens je in die volwassen wereld aankomt. Ik snapte ook wel dat het allemaal niet zo mooi en avontuurlijk was en begreep dat er zich in het Verre Westen behoorlijk foute taferelen afgespeeld hebben. 'Butcher's Crossing' van Williams opende enige tijd geleden mijn ogen en gaf een betere kijk op dit alles maar 'Meridiaan van bloed' sperde ze wagenwijd open! Mc Carthy, de kluizenaar van El Paso zo genoemd om zijn teruggetrokkenheid levert hier een prachtwerk af, 'Blood meridian' uit 1985 nu vertaald door de  Arbeiderpers. Niet voor gevoelige lezers, maar wat een woordenpracht. Hoofdpersonage, naamloos 'de jongen' met een irrationele drang naar gewelddadigheid sluit zich aan bij een ongeregelde bende premiejagers die tegen betaling van de gouverneurs op Apachen-scalps jagen. Deze outlaws worden gedoogd om een nooit gekende genocide uit te voeren op de plaatselijke culturen. De troep wordt aangevoerd door 'de rechter' een orakelend stuk wreedheid, welbespraakt, multi getalenteerd maar ondoordringbaar en een demagoog zonder weerga. Het dienstdoend decor ligt ergens tussen Texas en Mexico. Tussenin de prachtige stijlvolle beschrijvingen van de landschappen slaagt Mc Carthy erin om op een grandioze wijze de uitzichtloosheid van een nietsontziende en doelloze wreedaardigheid van ons 'mensen' en onze beschaving te berde te brengen. Hij ontziet niemand ook niet de inheemse bevolking die met eenzelfde losgeslagen gruwel terug sloeg.
Meridiaan van bloed blijft nadien nog een tijd in je bloed zitten. Alleen al om de waanzin van onze soort te kunnen vatten.
'Meridiaan van bloed' stijgt onverrichterzake naar mijn top vijf van 2015!

Jan Stevens