Nimmerthuis
De zesde roman van de Amerikaanse schrijver Laird Hunt - maar de eerste in Nederlandse vertaling - is een odyssee ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog. Het is het verhaal van soldaat Ash, schietvaardig en al bezongen in een lied als ‘galante Ash’ nog voor het eerste schot gevallen is.
Maar Ash is geen gewone soldaat. Achter Ash gaat Constance schuil. Ze knipt haar haren kort, bindt haar borsten af, verlaat haar boerderij in Indiana en haar zachtaardige echtgenoot om de oorlog in de trekken, want ‘hij was van wol en ik van draad’. Een oorlog die haar in eerste instantie lijkt te passen als een handschoen, maar die haar langzaamaan wurgt en haar geest benevelt. Nimmerthuis vertelt haar verhaal.
Het eerste boek van 2016 en meteen bingo! Als dit de toon aangeeft dan belooft dit veel goeds. Om maar meteen van wal te steken ieder die gek is op John Williams en Ron Rash niet twijfelen. Vergeef mij mijn enthousiasme maar dit heb ik in één ruk uitgelezen. Ik stond zelfs met ‘Nimmerthuis’ aan het fornuis en wie mij ietwat kent weet dat dit iets betekent, de ene passie met de andere laten overlappen.
Niet alleen het bijzondere verhaal ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog pakt je vast maar ook de taal, best ongewoon. Er worden woorden weggelaten, zelfs zinsdelen maar eens die verwondering voorbij begrijp je waarom en aanvaard je dat ook. Nadien want het is niet mijn gewoonte om veel op te zoeken vooraf ‘het lezen van’ had dit schrijffenomeen zijn reden, het opgroeien in Indiana en het Zuidelijke accent van de grootmoeder van de auteur. Ash, vrouw van Bartholomew knipt haar haren en trekt ten oorlog. Omdat zoals de eerste zin aangeeft: “ Ik was sterk en hij niet, dus was ik die ten oorlog ging om de Republiek te verdedigen.” Wat start als een mooi en uitzonderlijk epos gaat zonder dat je het als lezer beseft over naar een uitzonderlijk harde en grimmige introspectie van “De galante Ash,” scherpschutter, onversaagd, onverzettelijk soldaat met afgebonden borsten. Je hapt letterlijk naar adem tijdens het lezen, de ongemeen bikkelhardheid van het soldatenbestaan tijdens die seccessieoorlog staat in schril contrast met de wondermooie zelfbeschouwing van soldaat Ash en ‘haar’ eigen leven zo prachtig verweven doorheen die hele onmenselijke slachtpartij. ‘Nimmerthuis’ is gebaseerd op de verhalen van veel vrouwen die tijdens die oorlog vermomd meevochten. Het zijn geen mooie verhalen en ook dit verhaal is grimmig met een schokkend einde. Ik moet opletten want ik geraak echt niet uitgepraat over dit boek. Graag zou ik nog zoveel willen aangeven, de prachtig uitgediepte nevenkarakters, het bijwijlen overvloeien van de werkelijkheid naar de waanzin of de toenmalig erbarmelijk toebedeelde rol van de vrouw. Vraag mij niet waarom maar dit boek bracht een kleine beeldenstorm in mijn hoofd op gang.
Jan Stevens