Sterven in de lente

Twee jonge soldaten in de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog
In Sterven in de lente vertelt Ralf Rothmann het verhaal van Walter Urban en Friedrich ‘Fiete’ Caroli, twee zeventienjarige boerenjongens uit Noord-Duitsland. In februari 1945 worden ze onder dwang gerekruteerd en ingedeeld bij de Waffen-SS. Terwijl de een wordt ingezet als vrachtwagenchauffeur, wordt de ander, Fiete, naar het Hongaarse front gestuurd om tegen het Rode Leger te vechten. Hij deserteert, wordt gevangengenomen en ter dood veroordeeld. Walter ziet zich opeens met zijn karabijn in de aanslag voor zijn beste vriend staan. In indringende beelden schetst Rothmann de waanzin en destructie van de laatste oorlogslente.

Ik heb al een aantal oorlogs- en naoorlogse romans gelezen het ene al diepgaander dan het andere maar nog nooit is er één als een ‘Stielhandgranate 24’ in mijn gezicht ontploft. ‘Sterven in de lente’ vertelt het schrijnende verhaal van twee gewone boerenknechten, 17-jarige vrienden die gedwongen worden
dienst te nemen bij de Waffen-SS. Deze gedwongen in dienstneming was één van de laatste redmiddelen die het afbrokkelende Derde Rijk nog ondernam, ongeschikten, jongens nauwelijks 14 jaar, ieder die ook maar een pistool kon vasthouden werden meegesleurd in die laatste krampachtige oorlogsdagen. Ze werden zonder mededogen als kanonnenvoer gebruikt en opgejaagd door kogels en granaten van hun eigen linies. Ook Walter en Fiete konden hier niet aan ontkomen. Fiete die het naziregime en de onzin van oorlog en geweld niet aan kan deserteert aan het Hongaarse front. Walter daarentegen, praktischer maar evengoed vol afschuw tracht gewoon te overleven. De twee komen elkaar terug tegen, een ontmoeting die afstevent op een verschrikkelijk dramatische climax waarbij Walter in het vuurpeloton staat voor een deserteur. Het is echter niet alleen deze afschrikwekkende gebeurtenis dat in mijn gelaat ontplofte. Nu weken nadat ik het heb uitgelezen, pas nu ik de kracht heb om er iets over te schrijven zie ik terug de desolaatheid van de grandioos geschetste beelden op mijn netvlies. Het zijn geen leuke beelden maar beelden die de krankzinnigheid van zinloos geweld scherper dan ooit stellen. Walters motortocht op zoek naar zijn vaders graf doorheen de onwezenlijke decors van een doorgedraaid verslagen leger zal ik niet rap uit mijn geheugen kunnen wissen. Maar goed ook.

Jan Stevens