kleine filosofie van de volmaakte mens
De mens lijkt steeds meer maakbaar te worden. Genetische manipulatie, almaar slimmere robots en duizelingwekkende ontwikkelingen op het gebied van de informatica en nanotechnologie stellen ons in staat de menselijke natuur naar onze hand te zetten. Waar liggen de grenzen? Wie moet die vaststellen? Hoe gevaarlijk is het wanneer de nieuwe mens kan worden samengesteld aan de hand van een keuzemenu? Hoe groot is de kans dat de mens het aflegt tegen vormen van kunstmatige intelligentie die hij zelf heeft ontwikkeld? Kan er zoiets als een humanisme 2,0 ontstaan of leven we binnenkort in het posthumane tijdperk, waar de grens tussen mens en machine niet langer bestaat? In Kleine filosofie van de maakbare mens heeft Bas Heijne een aantal teksten van spraakmakende denkers over dit onderwerp bijeengebracht. Tezamen vormen zij een onmisbare bijdrage aan een discussie die iedereen aangaat.
Bas Heijne (1961) is schrijver en essayist en is als redacteur verbonden aan NRC Handelsblad. Hij publiceerde twee romans: Laatste woorden (1984) en Suez (1992). Daarnaast publiceerde hij de essays De wijde wereld (2000, nominatie AKO Literatuurprijs), De werkelijkheid (2004), Hollandse toestanden (2005, Henriëtte Roland Holst-prijs) Onredelijkheid (2007) en Moeten we van elkaar houden (2011). In 2013 verscheen Angst en schoonheid, zijn essay over Couperus, dat werd bekroond met de J. Greshoffprijs.
Op 18 mei 2017 krijgt hij de prestigieuze P.C. Hooftprijs voor Letterkunde uitgereikt in het Literatuurmuseum in Den Haag.
‘Bas Heijne is een schrijver met een bijzondere positie als columnist en essayist, die over een enorme verscheidenheid aan actuele onderwerpen en kwesties schrijft. Hij volgt de hedendaagse cultuur op een geëngageerde manier’, zegt de jury, waarin onder andere David Van Reybrouck en Kristien Hemmerechts zetelen.
‘Zijn werk geeft een vernieuwende impuls aan wat literatuur in maatschappelijke zin betekenen kan. Vooral de vorm waarin hij dat doet is bijzonder: hij schrijft als een denker én denkt als een lezer’, besluit de jury.
In dit rijtje past de ‘Kleine filosofie van de volmaakte mens. Genetische manipulatie, alsmaar slimmere robots, razendsnelle ontwikkelingen in de informatica en de nanotechnologie stellen de nieuwe maakbare mens in komend perspectief. Wonderlijke levensvormen naast de mens van vandaag zijn morgen ook de transhumane, zeg maar de significant verbeterde mens met niet menselijke eigenschappen, en wat later de posthumane mens, een wezen dat niet langer in enig significant aspect menselijk is. En hoe verhouden deze wezens zich dan ten opzichte van mekaar en tegenover de binnen en buitenaardse wereld? Bas Heijne brengt tal van teksten van vooraanstaande wetenschappers en filosofen rond dit thema samen tot een boeiende discussie. Een fascinerende kijk op de nieuwe mens en de wereld van morgen.
Koen Elsen