De verstekeling
Een bomexplosie treft de metro op Amsterdam CS. Diezelfde middag nog heeft Karim Hamid, een Nederlandse rechtenstudent, op een jihadist gewacht. In het licht van de aanslag besluit hij de gebeurtenissen van het voorgaande jaar te ordenen. Er was het stormachtige vertrek van Dascha, het vriendinnetje met wie hij samenwoonde, en de plotselinge verdwijning van zijn jeugdvriend Amir, die misschien naar Syrië is vertrokken. Kan hij nog volhouden dat hij dezelfde is? De verstekeling is een verhaal over adolescentie, eenzaamheid en vriendschap, dat zich versnelt in de richting van een explosief einde.
Dit is de debuutroman van Henri Lambert, een jonge Nederlandse filosoof.
Vanuit een filosofisch perspectief verhaalt de schrijver het jonge leven van Karim, een Marokkaanse Nederlandse student rechten. Karim is intelligent maar zoals vele studenten nog weifelend en zoekende, zowel op studievlak als in zijn relaties. Als puber wordt hij al getekend door Moussa Basif, Kalief in de Moslimgemeenschap. Hij raakt aan de universiteit vervreemd van zijn eigen familie, pubervrienden en voelt zich ook in gezelschap van medestudenten en kotgenoten misplaatst vanwege zijn achtergrond. Hij onderhoudt een flikkerlichtrelatie met de mooie Dacha, kunstzinnig en van goede komaf, maar hij komt met haar nooit tot echt contact.
Op een trip in Berlijn ontmoet hij Joost, een verwarde student paleografie, eenzaat en als een bezetene op zoek naar een nieuwe maatschappelijke moraal. Joost zal tenslotte psychiatrisch opgenomen worden, overtuigd van de totale apathie en vernietiging van de mensheid. Ondertussen is zijn grote jeugdvriend Amir helemaal opgenomen in het extremisme, in de illusie dat het leven zonder Allah alleen blind, dof, wreed en hopeloos is; Kalem Allah, vrede zij met hem. Amir krijgt een opleiding in Irak en probeert samen met de Kalief Karim te betrekken bij een bomaanslag in een metro.
Uiteindelijk gebeurt er ook een aanslag. Het drama van dat gebeuren wordt in het boek niet centraal gesteld. Bedoeling is dit gebeuren te kunnen begrijpen vanuit verschillende wereldbeelden of waanbeelden.
Zowel Dascha, Amir als Joost vertegenwoordigen voor Karim een andere moderne wereld, zij het telkens een wereld van nutteloosheid, zonder toekomst of zin, zelfs algemeen defaitisme wat hier als gemeengoed wordt voorgesteld. Persoonlijk vind ik het nogal cliché, wat gemakkelijk en geeft het geen perspectief op kansen voor jongeren in een multiculturele samenleving. Het verhaal wordt dan weer wel verteld vanuit het perspectief van een Marokkaanse jongen die geconfronteerd wordt met radicalisering, maar zelf weigert om mee te gaan in de denkwijze van de radicale moslims. Op die manier geeft het boek ook een boodschap mee: je kan en mag niet alle moslims over dezelfde kam scheren. Het feitelijke onderwerp, de aanslag in de metro van Amsterdam omwille van een fanatieke geloofsovertuiging wordt verder ook niet in vraag geteld. De titel van het boek , “dë vërstëkëling,” kan ik geen plaats geven, er komt namelijk geen verstekeling in voor, misschien had “verstoteling” beter gepast?
Koen Elsen