Verlichting
Scott Carey blijft gewicht verliezen zonder dat zijn uiterlijk verandert, en zo gebeuren er wel meer vreemde dingen. In het plaatsje Castle Rock belandt hij midden in een escalerende ruzie met zijn lesbische buren. Een van hen is vriendelijk, de andere cold as ice. De vrouwen willen een restaurant openen maar de inwoners willen niets weten van een lesbisch koppel. Als Scott inziet met wat voor vooroordelen zij, en hijzelf, te maken hebben, besluit hij te helpen. Onverwachte verbonden, de jaarlijkse hardloopwedstrijd en Scotts mysterieuze aandoening brengen het beste in mensen naar boven.
“Ach, de mysterieuze verschijnselen van de natuur, zowel boven als onder hem…Gewicht, volume, realiteit: mysteries alom.”
Dit keer geen lijvig boek van de King of horror maar een novelle die vooral een lesje in menslievendheid leert.
De setting is, zoals vaak in de boeken van Stephen King, het imaginaire plaatsje Castle Rock in Maine. Daar woont en werkt Scott Carey, sedert zijn echtscheiding alleen met zijn kat Billy D. Cat. Behalve de gepensioneerde dokter Bob heeft hij meer kennissen dan vrienden en blijft hij meestal thuis. Maar Scott krijgt een mysterieuze aandoening. Hij begint gewicht te verliezen. Nu is dat voor een man van zijn reusachtige postuur niet echt een ramp ware het niet dat hij weliswaar gewicht verliest maar uiterlijk steeds dezelfde blijft.
Scott voelt er niets voor om zichzelf binnenstebuiten te laten keren door allerlei onderzoeken maar hij voelt wel dat hij er met iemand over moet praten. Dat wordt zijn vriend dokter Bob. Die staat voor een raadsel, vooral omdat Scott hetzelfde gewicht heeft mét of zonder kleren aan. Alhoewel de bezorgdheid voor zijn vriend groot is respecteert hij diens wens tot geheimhouding. Scott past ervoor dat de mensen hem gaan zien als een curiositeit.
De bizarre aandoening is niet het enige probleem waar Scott mee zit. Er zijn ook nog Deirdre en Missy, zijn lesbische buurvrouwen waar hij ruzie mee heeft. Het zit hem hoog dat hun honden steeds in zijn voortuin hun vuil achterlaten en dat het niet wordt opgeruimd. De vrouwen proberen een restaurant draaiende te houden maar dat lukt niet echt in ‘een stadje van Conservatieve Republikeinen waar drie op de vier mensen in 2016 op Trump heeft gestemd.’ Deirdre reageert dan ook bijzonder koel wanneer Scott het probleem aankaart, vermoedend dat vooroordeel aan de basis ligt.
Het vreemde gewichtsverlies gaat steeds verder en Scott en dokter Bob beginnen zich af te vragen wat er gaat gebeuren indien het niet stopt. En wanneer is Nuldag dan? ‘Hij was bang, en dat was ook niet meer dan logisch, maar tegelijkertijd was hij nieuwsgierig. En nog iets anders. Vrolijk? Was dat het? Ja. Anderen zouden het misschien gestoord vinden maar hij was absoluut vrolijk. Hij voelde zich op de een of andere manier uitverkoren.’ Naarmate hij lichter wordt begint hij ook beter naar zijn omgeving te kijken. Het duurt niet lang voor hij de vooroordelen ziet die er in het stadje heersen tegenover zijn buurvrouwen. De jaarlijkse Turkey Trot, een hardloopwedstrijd die lopers van heinde en ver naar Castle Rock brengt is voor Deirdre en Missy de gelegenheid bij uitstek om hun restaurant meer bekendheid te geven. Deirdre, een gewezen hardloopkampioene is vastbesloten om de wedstrijd te winnen. Scott besluit om hen te helpen.
Stephen King is natuurlijk altijd een rasverteller maar in deze novelle is niet het bizarre lichamelijke verschijnsel waar Scott aan lijdt het meest in het oog springende. Het is vooral het maatschappelijke dat hier de belangrijkste plaats in neemt. De discriminatie die de vrouwen ondervinden door én getrouwd én lesbisch te zijn. ‘Het stadsmotto lijkt te luiden: ‘Als je je niet kunt gedragen zoals wij dat willen, dan kun je maar beter direct vertrekken.’ Als lezer hoop je dan toch wel wat meer ruimdenkend te zijn. Het is belangrijk om tolerant te zijn voor elkaar en ieders eigenheid te respecteren en dat heeft Stephen King met dit verhaal duidelijk gemaakt.
De vreemde vriendschappen die ontstaan en waardevoller blijken te zijn dan verwacht. Hoe kleine daden de kracht hebben om van een koele gemeenschap een warme maatschappij te maken. Over het aanvaarden van je lot en over afscheid nemen op ongewone manieren. Het zit allemaal in dit verhaal.
Verlichting, de oorspronkelijke titel ‘Elevation’ dekt de lading misschien beter, gaat zeker dieper dan op het eerste gezicht lijkt. Het staat hier in de betekenis van ‘het lichter worden van de geest’, in de betekenis van ‘het verminderen van moeilijkheden’ en ‘iets lichter maken’ maar voor Scott misschien nog het meest in de Boeddhistische betekenis van het woord waar Verlichting staat voor het bereiken van Nirvana.
Marianne Verschaeren, gastrecensie