Frankenstein

Bij Frankenstein denken de meeste mensen aan het grote, groene monster met schroeven in zijn hoofd. Maar dat is niet het verhaal dat Mary Shelley in 1816 opschreef. Dat verhaal gaat over de ambitieuze wetenschapper Victor Frankenstein, die een levend wezen weet te creëren. Zijn schepping, het ‘monster’, voelt zich in de steek gelaten door zijn maker en begint dood en verderf te zaaien – uit wanhoop.

Frankenstein is het tweede deel in de Blossom Books wereldklassiekers-lijn, en is verteld door Maria Postema.

Frankenstein kennen we allemaal. Door tal van verfilmingen is de gestoorde professor, het gebochelde hulpje en het groene monster dat met schroeven in zijn hoofd tijdens een zwaar onweer tot leven komt, een populair beeld in onze cultuur geworden.

Maar het originele verhaal, de klassieker uit onze wereldliteratuur, is zo veel meer. Frankenstein was niet de naam van het monster, maar wel van een jonge Zwitserse wetenschapper Victor Frankenstein. Het thema blijkt nog altijd actueel: hoe gaan we om met razendsnelle wetenschappelijke en technologische vooruitgang waarvan we de gevolgen niet kunnen overzien? En bovenal blijft Frankenstein een eeuwig en universeel verhaal over het verlangen naar liefde,  geborgenheid, en over de door de mens te nemen verantwoordelijkheid: liefde brengt liefde voort, angst en afwijzing creëren monsters,..

Helemaal interessant wordt het wanneer we meer te weten komen over de auteur: Mary Shelley, die het boek begin 1800 schreef op haar achttiende! Shelley werd geboren 1797 als kind van radicale ouders met bijzonder progressieve ideeën: politiek filosoof William Godwin en feministe Mary Wollstonecraft. De jonge Mary had op jonge leeftijd enkele stormachtige relaties, reisde door Frankrijk en Zwitserland, en was vrijwel altijd terug te vinden in de nabijheid van beroemde Engelse dichters. Zo ontmoette ze ook Lord Byron, die voorstelde aan zijn vrienden om rond het haardvuur een griezelverhaal te vertellen.

In haar fantasie verzinde Mary Shelley toen het beeld van ‘de bleke student die een zelfgebouwde man tot leven wekte’.  Aangemoedigd door de dichter Percy Shelley schreef ze daarop haar eerste boek: een raamvertelling in de vorm van een briefroman waarbij een ontdekkingsreiziger aan de Noordpool, Robert Walton, aan zijn zus het verbazende verhaal uit de doeken doet van de drenkeling dokter Frankenstein die weigerde om voor zijn schepping het evenbeeld van een vrouw te boetseren.   De wetenschapper sterft uitgeput en levensmoe op zijn poolschip, zijn familie en vrienden zijn vermoord en uit het niets verschijnt in het zog van de overleden dokter het vereenzaamde en waanzinnige gedrocht op het dek, dat zal zichzelf uit miserie zal vernietigen in het hoge noorden.

Merkwaardig  is dat het boek bij publicatie werd toegeschreven, eerst aan de dichter Percy, later aan Shelley’s vader William. Pas veel later, na het succes van theatervoorstellingen over Frankenstein, gaf ze het manuscript in 1823 en later nog eens in 1831 onder haar eigen naam uit. Toen was Mary een alleenstaande moeder geworden voor wie commercieel succes broodnodig was.

Koen E., gastrecensie