Nestwarmte Wat wij van vogels kunnen leren

Nestwarmte van ecoloog en natuurbeschermer Ernst Paul Dörfler is een prachtig en verrassend boek over het sociale gedrag van onze vogels. Zij leven naar de zon in plaats van naar de klok, hebben eerlijke relaties en klimaatneutrale mobiliteit. De prijswinnende auteur schreef een pleidooi voor het duurzaam omgaan met de natuur, met een knipoog naar het leven van de mens.

De tekeningetjes op de voorkaft mogen je niet misleiden: het lijkt wel een boek over mezen, maar het is oh zo veel meer. Nestwarmte is een absolute aanvulling op de meeste andere vogelboeken, waar soortbepaling met prentjes meestal voorop staat.

Dörfer groeide als boerenzoon op in Wittenberg, te midden van de heide in de toenmalige DDR. Als bio ingenieur werd hij door het regime als subversief en staatsgevaarlijk bestempeld omdat hij als een der eersten opkwam voor dierenwelzijn. Met zijn publicatie ‘Zurück zur Natur? ‘ werd hij een toonaangevende spreekbuis in de aanloop naar de vredige revolutie in 1989. Hij werd volksvertegenwoordiger en zetelde in tal van commissies voor milieu, natuurbescherming en reactorveiligheid. Vanuit een brede achtergrondkennis zet hij met dit boek de nauwe verwantschap tussen vogels en mensen met hun gevoeligheden en drijfveren tegenover mekaar. Tal van wetenschappelijke studies, waarnemingen en jarenlang onderzoek liggen aan de basis van dit ogenschijnlijke eenvoudig en toegankelijke werk, zo verneem je tal van wetenswaardigheden die je het rijke volk van de vogels en  hun korte geschiedenis met de mensheid nooit zou hebben toegedicht.

Dôrfer heeft het over de liefde bij de vogels, intelligentie, persoonlijkheid, het sociale leven, communicatievaardigheden, het belang van de nestwarmte voor de komende generaties, en zelfs over hun dromenland. Uit ‘boodschappen via de eierschaal’ bijvoorbeeld het volgende weetje: “Broedende zebravinken geven de kuikens in het ei het weerbericht door. Bij hoge temperaturen laten de ouders speciale kreten horen. Precies vijf dagen voor de eieren uit moeten komen, beginnen ze daarmee. In reactie hierop groeien bij grote warmte de embryo’s langzamer, zodat ze als kleinere kuikens ter wereld kunnen komen. Kleinere kuikens hebben een relatief groter oppervlak, waardoor ze beter warmte kunnen afvoeren en beter bestand zijn tegen hogere temperaturen. “

Zo weet Dörfer 250 bladzijden te boeien, met de ene ontdekking na de andere, en wetenschappelijk onderzoek naar tal van vogelsoorten plastisch te verbinden in  mysterieuze verhalen over wat wij als mensen herkennen in onze eigen leefwereld. Hij pleit hierbij voor een volledig klimaatneutrale toekomst, waarbij een duurzame en gelijkwaardige relatie tussen de mens en het vogelrijk voorop komen te staan.

Nestwarmte is een bevlogen ecologisch boek, geschreven door een natuurwetenschapper met een bijzondere voorliefde voor de vogels om ons heen, een onmisbare aanvulling op de zovele determinatieboeken voor vogelaars en ongetwijfeld boeiend voor ieder van ons met een liefde voor onze natuurlijke omgeving.

Koen E. , gastrecensie