De ochtend valt

De jonge Michael is op een nacht getuige van een vergaande ruzie tussen zijn ouders. Hij registreert alles heel precies, maar de volgende dag probeert zijn vader hem van een andere werkelijkheid te overtuigen. Hij heeft zijn vrouw niet gedood, zij is er zelf vandoor gegaan. Heeft Michael wel gezien wat hij denkt te hebben gezien?

De ochtend valt, bekroond met de Opzij Literatuurprijs, is een juweel van een verhaal over ontsporende maar ook liefdevolle verhoudingen binnen een gezin. Sylvia Weve, onlangs bekroond met de Max Velthuijsprijs, maakte er unieke, paginagrote illustraties bij.

Nadat ik ‘Vallen is als vliegen’ van Manon Uphoff onlangs dichtsloeg kon ik de volgende twee dagen geen ander boek vastnemen, dit verhaal zat te gebeiteld in mijn hoofd. Wie mij kent weet dat dit wat wil zeggen.

De novelle ‘de ochtend valt’ van dezelfde auteur verplaatste zich hier al een tijdje doorheen mijn omgeving. Boeken leiden hier dikwijls een eigen leven verplaatsen zich van stapel naar stapel van plek naar plek en ondertussen worden ze aangevoel. Ditmaal vroeg deze novelle er in opvolging van het vorige boek, lees mij.

Dankzij de prachtige illustraties lag het al een tijdje te schitteren. Maar je begrijpt pas die prachtige beelden als je het verhaal leest. Het is geen prettig verhaal, Michael is getuige van de moord op zijn moeder, door zijn vader. Hij begrijpt het niet, de dag nadien ligt er een afscheidsbriefje van ‘Mah,’ met de boodschap dat zij het niet meer aankan en weg moet gaan. Volgens ‘Pah’ is ze dus zomaar verdwenen. En als vader dat beweert dan zal het zo wel zijn.

Michael als ik-verteller neemt de huishoudkundige taken op zich, eten op tafel krijgen, kleine broer en zus verzorgen, ze op tijd naar school krijgen en op tijd in bed krijgen. Hij doet dit in een soort van roes die zijn gedachten aan wat hij zag wegduwt. Hij mijdt zijn vader die eigenlijk ook ergens verdwijnt. 

De situatie ontspoort uiteindelijk maar het is Uphoff die dit alles tussen de bakstenen muren van het huis houdt, zij kan als geen ander dergelijke beerputten toedekken. En langzamerhand wordt en feit een vraag. Het verleden kan wegdeemsteren en uiteindelijk is weggaan misschien iets prettiger dan vermoord worden.  

Uitgelezen blijf je met een dubieus gevoel zitten, wat een pracht van een novelle volledig in symbiose met de geleverde illustraties, wondermooi, en toch blijf je verslagen achter.

Jan Stevens