Wolf Hall

Zoon van een brute smid, mannetjesputter, familieman, charmeur en een politiek genie: Thomas Cromwell. 
De vele regels van de rigide klassenmaatschappij van de zestiende eeuw lijken voor hem niet te gelden 
en behendig vindt hij zijn weg naar en door het koninklijk hof, waar 'man is wolf to man'. 
Hij moet opstaan uit de puinhopen van persoonlijke rampspoed – het verlies van zijn jonge gezin en van kardinaal Wolsey, zijn geliefde leermeester – maar hij is tegen alles en iedereen in bereid Engeland te hervormen naar de wensen van Henry VIII.
Een superieure roman waarin Cromwell en zijn tijdgenoten worden geportretteerd op een manier die de tijd waarin het
zich afspeelt volledig ontstijgt.

Best lees je vooraf, bijvoorbeeld op Wikipedia, over de Engelse Koning Henry VIII en Thomas Cromwell, en bekijk je achteraan het boek de stambomen van ‘de Tudors” en de “Plantagenets”. Van de auteur krijg je weinig achtergrondinformatie, ze creëert een zestiende eeuwse wereld en schrijft haar eigen verhaal, met karakters en dialogen alsof het mensen van vandaag zijn. De vertaling naar het Nederlands is wellicht niet onbesproken, Engelse gezegden werden soms letterlijk vertaald, ook al zijn er even wijze uitdrukkingen in het Nederlands, ook zinsconstructies werden mijn inziens soms nogal woordelijk overgenomen.

Vele personages dragen dezelfde typisch Engelse namen; Thomas, Jane, Mary of Henry. Soms worden ze met hun voornaam aangeduid, dan weer met hun achternaam, soms enkel met hun titel of de plaats waar ze hertog of kerkvorst waren. Ook wie aan het woord komt als “hij” is niet altijd duidelijk. Meestal is het ‘Cromwell’, het hoofdpersonage in dit boek. In essentie is het verhaal eenvoudig: de koning wil een nieuwe vrouw en zal daarvoor de hele wetgeving veranderen. Er zijn de voor- en de tegenstanders en tal van intriges om de macht en persoonlijk gewin komen in het spel. Spilfiguur in het boek is Thomas Cromwell.

In deel 1 vlucht hij van thuis, zijn vader is een smid, woesteling en dronkenman. Thomas dient in het leger, studeert rechten, en ontpopt zich tot een intelligente handelsman. In 1527 is hij vertrouweling en raadsman geworden van Kardinaal Wolsley. Die is op zijn beurt de belangrijkste raadsman van koning Henry VIII, maar hij valt in ongenade als hij zijn koning niet steunt om te hertrouwen met Anna Boleyn.

In het tweede deel van Wolf Hall neemt Cromwell de macht van de kardinaal over. De kerkelijke macht moet wijken voor de wereldlijke. Cromwell komt tegenover Thomas More te staan die in alle opzichten zijn tegenbeeld blijkt: armoedig, getalenteerd hater, martelaar, in dienst van de kerk, aanhanger van Rome. Hiermee is de grote intrige geschapen. Politieke conflicten, persoonlijke vetes, en de strijd om de macht worden door Hilary Mantel als een toneelspel van Shakespeare opgevoerd. Cynische dialogen, steken onder water, treffende uitspraken, grappige en geestige personages in dramatische scènes wisselen mekaar af.

Het is een grootse roman waarbij de historische context minder relevant is. Het is een roman over macht, manipulatie, verraad en dieptreurig menselijk vertoon, maar wel vernuftig opgevoerd in een middeleeuws decor en verteld in een kunstig taalgebruik en met een plot waar grootmenselijk inzicht uit spreekt, een Shakespeariaans theaterstuk.  Uitkijken naar het tweede deel dus, waarin, als we de geschiedenis mogen geloven de Koninklijke adviseur Cromwell als maar meer de touwtjes in handen zal nemen en Anna Boleyn het grote slachtoffer zal worden?

Koen E.